Świadczenia materialne pozostające w kompetencjach uczelni

Proponowana centralizacja świadczeń materialnych dla studentów nie obejmuje wszystkich form pomocy, z jakich mogą oni korzystać.

Decyzje o przyznaniu świadczenia mają zapadać na poziomie gminy w tych przypadkach, w których
ustalone są jasne kryteria – dochody gospodarstwa, koszty utrzymania w danym mieście.

W pozostałych przypadkach pomoc materialna nadal zależy od władz uczelni. W tym celu zaleca się utworzenie rezerw na proponowane formy pomocy – stypendia rektora, zapomogi i uczelniane stypendia motywacyjne. Oczywiście szkoła może też zaproponować własne formy pomocy, aktywizacji i nagradzania studentów.

Świadczenia zależne od uczelni są rozpatrywane indywidualnie i mocno powiązane z wynikami i osiągnięciami studenta. Dlatego też decyzja o ich przyznawaniu nie powinna być podejmowana na zewnątrz, a zależeć od rektora i samorządu studenckiego.

Stypendia rektora

Każda szkoła wyższa dysponuje własnym Funduszem Stypendialnym. Z niego wypłacane są stypendia rektora, przyznawane za bardzo dobre wyniki w nauce i inne, szczególne osiągnięcia. O stypendiach rektora najczęściej decyduje średnia ale mogą to być też inne, wyjątkowe wyniki, np. na polu sportowym, artystycznym, społecznym.

Stypendium rektora ma motywować studenta do uzyskiwania dobrych wyników, jest więc przyznawane na krótki okres, jak semestr czy rok. Po tym czasie najczęściej konieczna jest kolejna ocena wyników i osiągnięć i złożenie nowego wniosku o stypendium.

Stypendium rektorskiego umożliwia najlepszym studentom skoncentrowanie się na nauce i rozwijaniu swoich pasji. Dzięki niemu młody człowiek nie musi podejmować pracy, może skupić się na edukacji czy specjalnych uzdolnieniach. Wykorzystanie środków zależy od decyzji studenta i nie jest w żaden sposób rozliczane.
Stypendium rektorskie jest bezpośrednie (wypłacane na konto) i bezzwrotne (student nie musi oddawać otrzymanych pieniędzy, nawet gdyby nie ukończył szkoły).

Liczba przyznawanych stypendiów rektorskich zależy od władz uczelni. Odgórnie określona jest jedynie jego maksymalna wartość, która nie może przekroczyć minimum socjalnego dla jednoosobowego gospodarstwa domowego.
Państwowe szkoły wyższe nie są nastawione na zarabianie, środki na stypendia rektorskie muszą więc być zarezerwowane w budżecie państwa. Za ten obszar działań odpowiada MEN.

Stypendia nie są przyznawane automatycznie. Student musi złożyć wniosek o stypendium, w trybie opracowanym przez daną uczelnię. Nie otrzyma także informacji o dostępności i ewentualnej kwocie stypendium w ramach Centralnego Systemu Informatycznego, właściwego dla wyliczania świadczeń niezależnych od władz uczelni.

Zapomogi dla studentów

W Funduszu Stypendialnym uczelni musi się znaleźć także rezerwa na zapomogi. O podziale środków decydować ma rektor oraz rada studencka. Zazwyczaj stypendia rektorskie stanowią większy procent przyznawanych świadczeń.

Wniosek o zapomogę możne złożyć student w trudnej, ale przejściowej sytuacji materialnej, którą spowodowała np. ciężka choroba, pożar, śmierć w rodzinie. Uzasadnienie wniosku studenta o zapomogę socjalną musi oczywiście być udokumentowane.
Na podstawie oceny indywidualnej sytuacji studenta przyznawana jest zapomoga, określana jej wysokość i okres, kiedy ma obowiązywać.
W przypadku trwałego pogorszenia się sytuacji finansowej studenta można złożyć wniosek o stypendium socjalne lub o podniesienie jego wysokości.